Lobo mariño cincento

Orde Carnívora

Familia Phocidae Gray, 1821

Subfamilia Phocinae Gill, 1866

Xero Halichoerus Nilsson, 1820

Halichoerus grypus (Fabricius, 1791)

Nomes comúns: foca gris (castelán), itxas zakur nabana (euskera), lobo mariño cincento  ou foca cincenta (galego), foca grisa (catalán), grey seal (inglés), phoque gris (francés), foca cinzenta (portugués), grijze zeehonf (holandés), kegelrobben (alemán).

DESCRICIÓN

Identificase por presentar un fociño longo, que é mais forte e ancho nos machos. Nestes, o perfil da cabeza é  convexo, mentres que non caso das femias é rectilíneo. Nesta especie apreciase un dimorfismo sexual tanto no tamaño como na coloración. Os machos miden entre 2.3 e 3 metros, e poden chegar a pesar ata 330 Kg. As femias son de menor tamaño, xa que non acostuman a superar os 2 metros de lonxitude, e ou seu peso está comprendido entre os 170-220 Kg.

Respecto á coloración da peluxe, a pesar de que en ambos sexos o ventre é dunha coloración mais clara que o dorso, os machos se caracterizan por presentar unha peluxe gris moura, que en ocasións pode chegar a ser negra, sobre a cal disponse un conxunto de manchas claras de pequeno tamaño. Nas  femias predomina a cor branca crema, salpicado por manchas mouras que son máis numerosas polo dorso. As  crías nacen cun pelo longo e lanudo de cor branca. Ao cabo de 2-3 semanas ou mudan e pasan a ter unha peluxe que se aproxima á dos adultos, co pelo máis curto e un ton cincento.

En cada extremidade aparecen cinco uñas de igual lonxitude, estando máis desenvolvidas e combadas as das extremidades anteriores. Os seus desprazamentos sobre terra realízanos reptando, impulsándose coas extremidades anteriores.

Os orificios nasais, en visión frontal, son como dous cortes lonxitudinais case paralelos , estando máis separados na rexión superior.

A fórmula dentaria é 3.1.5/2.1.5, diferenciándose tres tipos de pezas grandes e fortes: incisivos, caninos e postcaninos, todos son unicúspides. En canto á lonxevidade, as idades máximas rexistradas en individuos silvestres foron 30 anos para os machos e 46 para as  femias.

DISTRIBUCIÓN

É unha especie exclusiva do hemisferio norte, que se distribúe nas augas subárticas e temperás. Aínda que non se consideran subespecies, existen 3 poboacións diferenciadas: Atlántico NO (90.000 individuos), Atlántico NE (120.000) e Mar Báltico (1.200), que ademais de estar illadas, presentan variacións en canto á época de reproducción.

Esta é a especie de pinnípide que conta con un maior número de rexistros nas costas da península Ibérica. Concéntranse principalmente na costa cantábrica, nas costas atlánticas de Galicia e norte de Portugal. Existe mesmo un animal no litoral atlántico andaluz (Cádiz). Ás nosas costas chegan individuos xoves, xeralmente cachorros que tras ou destete entran nun período de dispersión, que dura dous anos, no cal levan a cabo unha serie desprazamentos erráticos, chegando a percorrer en ocasións ata milleiros  de quilómetros. Estes animais proceden de colonias de cría de Inglaterra e Irlanda, e sempre trátanse de exemplares illados que chegan entre os meses de novembro e abril, e permanecen aquí durante algúns días, semanas ou mesmo meses.

A poboación mundial estimada é duns 225.000 individuos, e actualmente considéranse en progresión. O 40% dous individuos crían nas colonias da costa inglesa.

ESTADO DE CONSERVACIÓN

Directiva Hábitat: anexos II e III.

Convenio de Berna: anexo II.

REPRODUCIÓN

O ciclo reproductor comeza no mes de setembro coa chegada das femias á colonia. Uns días despois chegan os machos, e a principios de outubro prodúcense os partos. O cachorro, ao nacer, mide entre 80-90 cm e pesa ao redor dos 16 Kg. A femia permanece con el durante os 16-23 días que dura o período de lactancia, a intervalos de amamantamento de 5-6 horas. Tras o destete, o cachorro pesa uns 40 Kg, e comeza mudar a súa peluxe. Permanecerá na beira do mar uns 15 días antes de se dirixir ao mar maior, onde comezará a alimentarase independentemente.

Unha vez finalizada a lactancia, a femia entra en celo e se aparea varias veces, xeralmente con máis dun macho. As cópulas lévanse a cabo a principios de novembro. Entón, as  femias abandonan a colonia, dirixíndose ás zonas de alimentación no mar. Non tornarán a ela ata a vindeira tempada de cría. Os machos abandonan a colonia uns días despois.

Unha das principais características da estratexia reproductiva da especie, é que presenta implantación diferida do óvulo fecundado. Así, a implantación non se produce ata o mes de febreiro, cando a femia xa se recuperou do gasto enerxético que supoñen a xestación e a lactancia.

Respecto á madurez sexual dos individuos, nas  femias chegan aos 4 ou 5 anos de idade, mentres que no caso dos machos, é aos 8 anos.

DEPREDADORES E AMEAZAS

Os seus únicos depredadores naturais son as candorcas e as quenllas. Sen embargo é o ser humano o que representa a súa principal ameaza, principalmente pola súa persecución directa acusándoas que reduciron as poboacións de peixes. Ademais poden chegar a acumular importantes cantidades de contaminantes como DDT, PCBs e mercurio.

ENFERMIDADES E PARASITOS

Os cachorros poden verse afectados por pneumonía e diversas infeccións, sobre todo oculares. Tamén é corrente a afección nasal dun parasito.

Os adultos poden sofrir lesións epidérmicas de orixe bacteriano, úlceras estomacais provocadas por nematodos, ademais doutras infestacións parasitarias que afectan a diferentes órganos internos. Son hospedadores dun parasito anisákido que causa importantes perdas económicas na pesqueira do bacallao.

ALIMENTACIÓN

Aliméntanse principalmente de diversas especies peláxicas de peixes que capturan preto da costa. Aínda que en menor medida, os moluscos e crustáceos tamén forman parte da súa dieta. Durante os dous períodos do ciclo vital que transcorren en terra, muda e parto-cópula, os animais realizan un xaxún absoluto.

COMPORTAMENTO

A muda realízase en terra, entre os meses de febreiro e marzo, pero nunca no mesmo lugar no que se sitúa a colonia de cría. Primeiro realízana as  femias e logo os machos, de maneira que os individuos de ambos sexos nunca cadran non lugar de muda.

A pesar de se tratar dunha especie polígama, os machos non defenden territorios nin dispoñen dun harén de femias. A súa estratexia consiste na atención sexual continua cara as femias, de xeito que se aparean con todas as  femias que están preto. Non levan a cabo selección sexual. Aínda que en diferentes momentos do ciclo vital se levan a cabo importantes desprazamentos, non existe migración.